Sent Andreja, bajkoviti gradić ušuškan u svoje barokno „odelo“, sa crvenim krovovima i kapijama od kovanog gvođža, prepuna raznih atrakcija i znamenitosti, čeka svakoga ko želi da uživa i oseti duh prošlih vremena.
Gde se nalazi Sent Andreja?
Ovaj prelepi grad nalazi se u Mađarskoj na desnoj obali jednog od rukavaca Dunava.
Od Budimpešte Sent Andreju deli oko 20 km, odnosno oko 40 minuta vožnje.
Za onoga ko se odluči da poseti ovaj grad i prošeta se njegovim ulicama vraćajući se u prošlost tako što će obilaziti znamenitosti Sent Andreje, od koristi će biti i informacija da je Sent Adnreja od Beograda udaljena 410 km koji se mogu preći za oko 4 sata vožnje.
Putovanje u Sent Andreju
Ovaj gradić iz bajke najčešće putnici posećuju kao jednodnevni izlet iz Budimpešte. Zaista je popularan kao jedna od dnevnih tura i na taj način postao je veoma popularno turističko mesto.
Putovanje u Sent Andreju će svakome ko se na to odluči, pre svega pokazati burnu prošlost srpskog naroda koji se tu doselio u 15. veku.
Davno je još veliki srpski pisac Jakov Ignjatović koji je rođen u Sent Andreji rekao: „ I kad u Sent Andreji jednom nestane Srba, a jednom će ih nestati, onda će im obronak divnih planina biti grob, zvuk zvona njihovih hramova propratiće ih u večnost, a hramovi će ostati kao spomenici njihovog duha i života.“
Putovanje u Sent Andreju će Vam omogućiti da upoznate njeno bogato kulturno istorijsko nasleđe srpskog naroda, ali i da uživate u obilasku i šetnji ovom ljupkom baroknom varoši.
Znamenitosti Sent Andreje
Može se slobodno reći da je Sent Andreja sama po sebi velika znamenitost. Svaki korak po ovoj baroknoj varoši dovešće Vas do neke od znamenitosti Sent Andreje i njenih atrakcija.
Mnogobrojne crkve, muzeji, galerije, kuće živopisnih boja sa divnim ornamentima, mađarska vina, kuhinja i još mnogo toga čine da je Sent Andreja danas prvorazredna turistička destinacija
1. Požarevačka crkva u Sent Andreji
Ovo je jedna od crkava Srpske pravoslavne crkve u Snet Andreji koja pripada Budimskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve.
Požarevačka crkva u Sent Andreji posvećena je Svetom Arhangelu Mihajilu, izgrađena je 1759. godine a osvećena je 1763. godine.
Predanje kaže da je ova crkva sagrađena uz potok „Bučine“ na temeljima stare crkve brvnare. Naziv je dobila po gradu Požarevcu iz kojeg su se u Sent Andreju doselili vernici koji su odlazili u tu crkvu.
Ukoliko Vas put nanese u ovaj barokni gradić i tada se zapitate šta videti u Sent Andreji, preporuka je da svakako posetite i ovu crkvu čiji ikonostas predstavlja izvandredno delo srpskog slikarstva osamnaestog veka.
Ikonostas ove crkve je zapravo stariji od nje same, jer je prvobitno bio postavljen 1742. godine u staroj Sabornoj crkvi.
2. Blagoveštanska crkva u Sent Andreji
Još jedan od hramova Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi u Sent Andrji je i Blagoveštanska crkva koja je poznata i kao Grčka crkva.
Ovo je crkva Budimske eparhije Srpske pravoslavne crkve i posvećena je Blagovestima.
Blagoveštanska crkva u Sent Andreji se dosta razlikuje od drugih hramova u ovom gradu, pre svega jer nema portu koja je uobičajena u drugim crkvama, zatim, njen položaj je različit od drugih crkava tako što je izvučena na trg i postavljena u liniju ulice.
Crkva je izgrađena na mestu stare crkve brvnare 1752. godine. Svoj drugi naziv „Grčka crkva“ dobila je tako što su u nju dolazili uglavnom trgovci koje je narod nazivao „grci“.
Živopisac ove crkve je Budimac Mihailo Živković. Crkvu odlikuju skladne proporcije i bogati ukrasi od kamene plastike na prozorima, zvoniku i portalima.
3. Bogorodičina crkvau Sent Andreji
Jedna od znamenitosti Sent Andreje je svakako i Bogorodičina crkva koja je poznata još i kao Saborna ili Beogradska crkva.
Najveći i glavni hram Srpske pravoslavne crkve u Sent Andreji je upravo ova crkva koja se nalazi pored dvora Budimske eparhije Srpske pravoslavne crkve.
Ova crkva je građena u broknom stilu i to u periodu od 1756. do 1763. godine. Posebnu vrednost u crkvi ima njen ikonostas koji je urađen u rokoko stilu.
Na pitanje šta videti u Sent Andreji, neizostavno će uslediti odgovor da je to, Bogorodičina crkva u kojoj se nalaze ogromni barokni stubovi kakve nigde nećete sresti u srpskoj umetnosti iz 18. veka.
Bogorodičina crkva u Sent Andreji je jedinstvena i po ogromnom drvorezbarskom baldahinu iznad Časne trpeze u čijem svodu je prikazan ciklus Hristovih muka.
Ko poseti ovaj hram treba da zna, da je u njegovoj porti smešten Muzej pravoslavnih srpskih relikvija. Tu ćete videti jedan o najstariji eksponata – srebrni putir sa pozlatom koji datira iz 15 veka, potom krst sa raspećem i pozlatom koji je od izuzetne vrednosti koji predstavlja delo nepoznatog umetnika podkraj 16 veka.
Ulaznica u Muzej pravoslavnih srpskih relikvija košta 2 evra.
4. Muzej marcipana u Sent Andreji
Dok se budete šetali ulicama ovog baroknog gradića i gledali crvene krovove kuća, predivne kapije od kovanog gvožđa, suvenirnice i druge znamenitosti Sent Andreje, pepreporuka je da zastanete ispred Muzeja marcipana.
Pitate se zašto? Dragi posetioci prelepe Sent Andreje, u prodavnici Muzeja marcipana nalazi se marcipan pripremljen na 1001 način. Dakle, zastanite, uđite kupite i probajte marcipan iz ovog muzeja, nećete se pokajati.
5. Etnografski muzej na otvorenom
I tako, dok se vi budete štetali ovim gradom stalno će Vam biti na pameti šta videti u Sent Andreji pored onoga što ste već videli.
Drvene kuće i barake iz svih delova Mađarske čine postavku ovog muzeja i svakako predstavljaju ono šta treba videti u Sent Andreji. Zanimljivo je istaći da se, prema predanju, pored izvora poznatog po imenu „Stara voda“ koji se nalazi nedaleko od ovog muzeja na otvorenom, odmarao Arsenije Čarnojević.
6. Esnafski krst na trgu Fo
Ono šta treba videti u Sent Andreji je neizostavno i srpski Esnafski krst koji se nalazi na glavnom trgu grada Fo. Taj krst je podiglo Sentandrejsko društvo 1763. godine, nakon epidemije kuge.
Ovaj krst je pod zaštitom Uneska, a zašto je to tako biće Vam jasno kada ga budete videli onako lepog u mermeru ukrašenog kovanim gvožđem.
Inače, posebne znamenitosti Sent Andreje, pored pomenutog Esnavfskog krsta su i ostali izuzetno lepi krstovi koji se nalaze svuda po varoši i predstavljaju mesta na kojima se meštani okupljaju,. To su: krst kneza Lazara, krst vinogradara, Tabački krst itd.
7. Prva srpska učiteljska škola i srpski pravoslavni muzej u Sent Andreji
U Sent Andreji, baš na glavnom trgu Fo, 15. novembra daleke 1812. godine osnovana je Preparandija ili Prva srpska učiteljska škola. Međutim, ta škola je u Sent Andreji trajala svega četiri godine jer su je 1816. godine na jesen preselili u Sombor.
Inače, zgrada škole je vlasništvo Budimske eparhije Srpske pravoslavne crkve u kojoj ćete moći da obiđete Srpski pravoslavni muzej sa izvanrednom crkveno-umetničkom zbirkom. U tom zdanju se ponekad održavaju izložbe i kulturne manifestacije.
Prvi sprat te zgrade ima tri prostorije i u svakoj od njih se nalaze kaljeve peći koje govore o baroknoj prošlosti.
8. Srpska kafana
Kada se umorite od duge šetnje po uličicama ovog grada i razgledanja znamenitosti Sent Andreje zaustavite se i uđite da se okrepite u srpskoj kafani „Korner“ koja se nalazi na Trgu cara Lazara.
Danas u Sent Andreji ovo je jedina kafana sa menijem na srpskom jeziku i jedina u kojoj se može slušati srpska muzika uživo. Vlasnik kafane nosi prezime Margaritović čija se porodica u Sent Andreju doselila u vreme Velike seobe1690. godine.
Zanimljivo je da se pored ove kafane nalzi spomenik knezu Lazaru i kako predanje kaže, na vrhu tog spomenika je baš onaj krst koji je označio grob tog velikana.
Takođe, prema predanju pored te kafane postojao je drveni manastir koji je natkrilivao Lazarev grob. Kada su Srbi vratili u Srbiju posmrtne ostatke kneza Lazara manastir je izgoreo u požaru, međutim, kafana je kasnije izgrađena pored mesta gde je bio manastir i postoji i danas.
Danas u ovu kafanu redovno dolaze gosti iz Srbije među kojima su i vladini zvaničnici, sportisti, glumci, običan svet ali, pored gostiju iz Srbije u ovu kafanu svraćaju i brojni stranci. Tako je kafanu posećivao i čuveni režiser Stiven Spilberg za kojeg se vezuje anegdota da je jednom čak zaboravio i da plati račun.
9. Kuća Jakova Ignjatovića
Ukoliko budete doputovali u Sent Andreju, nezaobilazno mesto Vašeg zaustavljanja trebalo bi da bude kuća Jakova Ignjatovića, književnika i političara koji potiče iz trgovačke porodice koja se 1690. godine pod vođstvom patrijarha Arsenija III Čarnojevića u gornju Ugarsku doselila iz Prizrena.
O ovom znamenitom Srbinu ima mnogo toga da se kaže ali, najosnovnije je to da se on rodio u Sent Andreju 1822. godine gde je završio osnovnu školu dok je gimnaziju pogađao u Vacu, Ostrogonu i Pešti.
Inače, on je pisao pod pseudonimom Ognjanović. Najbolji romani su mu: „Čudan svet, Vasa Rešpekt, Večiti mladoženja“ zatim: „Stari i novi majstori” i, poslednji i najobimniji roman: „Patnica“.
Jakov Ignjatović je 1888. godine bio izabran za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije a odlikovan je i Ordenom sv.Save trećeg stepena. Tim ordenom ga je odlikovao kralj Milan.
Sarađivao je u brojnim srpskim listovima kao što su: „Otadžbina”, „Bršljan”, „Narodni glasnik”, „Srpska zora”, „Serbske novine” itd.
S obzirom na to, da je iza sebe ostavio značajno književno stvaranje uvršten je u najznačajnije srpske pisce.
Jakov Ignjatović se smatra rodonačelnikom realističkog romana između ostalog jer je uzore za stvaranje svojih dela tražio u svojoj okolini.
Umro je u Novom Sadu 1889. godine.
10. Trg Vuka Karadžića
Uživajući u živopisnom cveću prilikom šetnji krivudavim i strmim uličicama i stepenicama ovog bajkovitog gradića, zastanite na Trgu Vuka Karadžića gde možete videti kuću u kojoj je on boravio.
Na tom trgu možete napraviti lepe fotografije koje će pored toga što će biti lepe uspomene svedočiti i o tome da je ovaj mali grad nekada bio centar srpske kulture u kojem je jedno vreme boravio i Vuk Karadžić.
Srbi u Sent Andreji
Nova istorija ove prelepe varoši počinje doseljavanjem Srba u nju u 15. veku.
Na prostor današnje Sent Andreje, tada je pod vođstvom patrijarha Arsenija Čarnojevića došlo oko 8.000 Srba trgovca i zanatlija koji su kao lojalni građani od cara Leopolda Prvog dobili mnogobrojne privilegije i postali većinsko stanovništvo.
Tada su u Sent Andreju zajedno sa Srbima došli i pripadnici drugih naroda i etničkih grupa kao na primer: Jermeni, Bugari, Grci, Vlasi i Dalmatinci bežeći od najezde Otomanske imperije.
Oslanjajući se na privilegije koje su Srbi u Sent Andreji dobili od cara Leopolda Prvog, potvrđene kasnije i od carice Marije Terezije i drugih austrijskih vladara, oni na tom prostoru krajem 17. veka postaju većinsko stanovništvo.
Već u 18. veku Srbi u Sent Andreji “hvataju” kulturni, ekonomski i obrazovni korak sa Evropom.
Energija Srba doseljenika je bila na zavidnom nivou, njihova preduzimljivost i veština doprineli su da Sent Andreja bude jedno od najnaprednijih mesta u svom okruženju.
Sent Andreja je iznedrila mnogo Srba koji su tokom svog života postali znameniti, pa bi se njihova imena mogla slobodno ubrojati u znamenitosti Sent Andreje.
Ko je sve od Srba boravio u Sent Andreji?
Jedan od znamenitih Srba iz Sent Andreje je Evgenije Dumča, prvi gradonačelnik tog grada. On je rođen u Pešti u bogatoj srpskoj porodici cincarskog porekla. Njegova spomen ploča na mađarskom i srpskom jeziku posavljena je na kući u kojoj je on živeo.
Takođe je znameniti Srbin iz Sent Andreje književnik i političar Jakov Ignjatović, rođen u Sent Andrji, koji potiče iz trgovačke porodice koja se 1690. godine pod vođstvom patrijarha Arsenija III Čarnojevića u gornju Ugarsku doselila iz Prizrena.
Neizostavno kao znamenite Srbe u Sent Andreje treba spomenuti i Joakima Vujića oca srpskog teatra koji je u tom gradu osnovao pozorište, zatim, Simu Ignjatovića velikog beležnika Magistrata u Budimu, Avakuma Avakumovića muzičara evropskog glasa, Jelenu Bozdu dobrotvorku.
Zatim, Pavla Sofrića autora prve istorije Sent Andreje, Gavrila Stefanovića Venclovića književnika koji je rođen u Sremu ali je najveći deo života proveo u Sent Andreji.
Inače, posle Prvog svetskog rata Srbi se potpuno iseljavaju iz Sent Andreje, međutim, njihov značaj u Sent Andreji nije broj njihovih žitelja u gradu već kulturni i duhovni pečat koji su ostavili živeći u tom gradu, ističu Srbi koji su još uvek tamo, istina u malom broju.
Cene, hrana i piće u Sent Andreji
Sent Andreja je varoš prepuna kafića, poslastičarnica, prodavnica suvenira koji su jeftiniji od onih u Budimpešti, malih galerija, restorana sa mađarskim vinima i specijalitetima iz mađarske kuhinje.
Šetajući se Sentandrejskim uličicama sigurno će početi da Vas mami miris tradicionalne mađarske kuhinje iz obližnjih restorana.
Ne možete otići iz Sent Andreje a da ne probate goveđi gulaš zvani perkelt a posle njega da se zasladite doboš tortom čije parče košta 2 evra. Cena jednog parčeta torte u poslastičarnicama Sent Andreje se kreće od 1,5 do 2 evra.
Inače, u Sent Andreji je sve jeftinije u odnosu na Budimpeštu, tako za dosta manje novca nego u Budimpešti Vi možete da kupite mađarska tradicionalna vina ili ručno izrađene suvenire.
Na kraju posete ove divne varoši svako bi trebao da se prošeta dunavskim kejom čije je šetalište veoma lepo uređeno i da svrati u neki od kafea na espreso sa mineralnom vodom čija je cena 1,5 evra.
Smeštaj u Sent Andreji
Hotel Waterfront
Ovo je hotel sa tri zvezdice koji se u živopisnom gradiću Sent Andreji nalazi na desnoj obali Dunava. Oni koji su boravili u njemu kažu da su sobe kompletno opremljene i klimatizovane od kojih većina ima i panoramski pogled na reku. Hrana je izuzetna a osoblje hotela vrlo ljubazno.
Hotel Centrum
Ovaj pansion se nalazi u centru grada na udaljenosti od glavnog trga oko 150 metara. Iz hotela se vidi i Dunav i šetalište. Posetioci ovog hotela kažu da su sobe čiste, klimatizovane i imaju sopstveno kupatilo. Osoblje hotela je ljubazno a hrana je odlična. Gosti hotela mogu da koriste parking koji je besplatan.
Hotel Horvath Fogado Panzio
Na 500 metara od glavnog trga u Sent Andreji nalazi se hotel “Horvath Fogado Panzio”. Ovaj pansion ima udobne i klimatizovane sobe. Posetioci ovog hotela kažu da u njemu postoji i bsplatan internet. Hrana je perfektna osoblje je vrlo susretljivo.
Cola Panzio
Ovaj pansion je smeštajni objekat u Sent Andreji koji se nalazi na udaljenosti od glavnog trga 800 metara. Gosti koji su boravili u njemu kažu da recepcija radi non –stop, da su sobe udobne i čiste, hrana je dobra osoblje pansiona je ljubazno. Pansion ima besplatan bežični interenet a takođe se može uživati u vrtu koji je u okviru pansiona.
Ako već niste a Vi svakako što pre isplanirajte put u Sent Andreju, prelepi maleni barokni dragulj, prošetajte se njegovim ulicama, osetite duh prošlosti i vidite kako su u tuđini naši preci čuvali i negovali svoj duh i kulturu.
Svakako putujte, jer na putovanjima se pored uživanja mnogo toga i sazna, a pre polaska na svako putovanje uvek je, zlu netrebalo, potrebno obezbediti najpovoljnije putno osiguranje.
Nudimo najpovoljnije putno osiguranje za Mađarsku, ukoliko pronađete jeftinije – platićete po toj ceni!
